آقای حسن اسلام پور در مقاله ای تحت عنوان «سه اصل روش‌شناختي در آموزش مهارت‌هاي پژوهشي» به موضوع مهم پژوهش و مهارتهای موردنیاز آن می پردازند. ایشان مهارتهای پژوهش را در سه دسته طبقه بندی می کنند، که فهرستی از آنها برای آشنایی و همچنین جهت دهی به امرِ یادگیریِ پژوهش در ادامه می آید:
الف) دوران آغازین؛ مقدماتِ پژوهش
آزمايش قلم براي درست‌نويسي فارسي؛
استفاده از رايانه؛
تدوين طرح ساده براي تحقيق؛
تندخواني و افزايش بهره‌وري؛
روش آموزش دوجانبه؛
روش پرسيدن دوجانبه؛
روش مرور؛
روش مطالعه (و شرايط عمومي آن)؛
روش مطالعه ی مِردِر؛
روش مطالعه ی مشاركتي؛
روش مطالعه به روش «پس ختام»؛
روش مطالعه ی خواندن اجمالي؛
روش مطالعه ی دقيق‌خواني؛
مديريت حافظه؛
مهارت آيين و علائم نگارش؛
مهارت استفاده از نرم‌افزار كتابخانه؛
مهارت تجسم ذهني مطالب؛
مهارت تصميم‌سازي و نيت؛
مهارت تطبيق و مقايسه؛
مهارت در روش يادسپاري؛
مهارت طرح پرسش؛
مهارت واژه‌گزيني؛
مهارت يادداشت‌برداري؛
مهارت جمله‌نويسي.
ب) دوران میانی؛ پژوهشِ مقدماتی
آشنايي با نرم‌افزارهاي رشته؛
پيشينه‌يابي پژوهش‌هاي مسئله؛
تبارشناسي موضوع؛
تدوين طرح ساده براي تحقيق؛
تبديل مشكل به مسئله؛
تبديل موضوع به مسئله؛
تعيين اهداف پژوهش؛
تعيين پيش‌فرض‌ها و مباني؛
تعيين دامنه پژوهش؛
طراحي پرسش‌هاي اصلي و فرعي؛
عنوان‌يابي و شرايط آن؛
فيش‌نويسي مطالب؛
خلاصه‌نويسي تخصصي؛
گونه‌شناسي پژوهش مورد نظر؛
روش‌يابي پژوهش؛
روش مطالعه ی مطالب سخت و مشكل؛
روش مطالعه ی اكتشافي؛
روش مطالعه ی تجسسي؛
مهارت آدرس‌دهي سلسله‌مراتبي مطالب؛
مهارت تجزيه ی موضوع؛
مهارت تحليل مفهومي متن؛
مهارت تحليل گزاره‌اي متن؛
مهارت تدوين چكيده؛
مهارت تصحيح؛
مهارت تطبيق و مقايسه ی ساده؛
مهارت تعيين واژگان كليدي؛
مهارت تفسير؛
مهارت تقرير؛
مهارت توجيه؛
مهارت مقدمه‌نويسي؛
مهارت مقوله‌بندي (از راه طرح پرسش)؛
مهارت مقايسه ی دو اثر.
ج) دوران نهایی؛ پژوهش حقیقی
پيشينه‌يابي خود مسئله؛
فرضيه‌سازي؛
فيش‌نويسي نمايه‌اي؛
فهم دقيق متون تخصصي؛
مسئله‌شناسي عميق؛
روش مطالعه ی انتقادي؛
روش تجسسي؛
مهارت اعتباريابي فرضيه‌ها؛
مهارت تجزيه ی مسئله؛
مهارت تحليل مدعا يا نظريه؛
مهارت تدوين بدنه ی مسئله؛
مهارت تدوين نتيجه؛
مهارت تصحيح؛
مهارت تعيين واژگان كليدي؛
مهارت تمييز ادله از مباني؛
مهارت مسئله‌يابي؛
مهارت نقد چكيده‌ها.
منبع: ح. اسلام پور، سه اصل روش‌شناختي در آموزش مهارت‌هاي پژوهشي
مجله ی پژوهش، سال اول، شماره دوم، پاييز و زمستان 1388، ص 75 ـ 100
